«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Рассматривается эволюция международного уголовного правосудия от временных трибуналов, созданных по итогам Второй мировой войны, к современным институциональным формам, включая Международный уголовный суд. Исследование охватывает ключевые этапы становления и институционализации международной уголовной юрисдикции, начиная с инициатив Международного комитета Красного Креста в XIX веке, продолжая Нюрнбергским и Токийским трибуналами, и завершая анализом деятельности Международного уголовного суда (МУС). Особое внимание уделено правовому содержанию Устава Международного военного трибунала, юридическим прецедентам, закрепившим принцип персональной ответственности, и влиянию этих решений на последующее международное регулирование. Подробно рассматриваются проблемы реализации универсальной юрисдикции, политизация международного правосудия, трудности в привлечении обвиняемых и региональная диспропорция в практике судопроизводства. Отмечается, что, несмотря на критику, международные трибуналы и МУС сыграли важную роль в формировании системы международного уголовного правосудия, стимулировали развитие национального законодательства и усилили глобальный дискурс о неотвратимости наказания за тяжкие международные преступления. Авторы обосновывают необходимость дальнейшего институционального укрепления и гармонизации международных и национальных правовых механизмов в целях обеспечения эффективного правосудия на международном уровне.

международное уголовное правосудие; Нюрнбергский трибунал; Международный уголовный суд; геноцид; преступления против человечности; международное гуманитарное право; универсальная юрисдикция; ad hoc трибуналы; комплементарность; правовая ответственность

Эл аралык жазык сот адилеттигинин Экинчи Дүйнөлүк Согуштан кийин түзүлгөн убактылуу трибуналдардан заманбап институттук формаларга, анын ичинде Эл аралык кылмыш сотуна чейинки эволюциясы каралат. Изилдөө XIX кылымдагы Эл аралык Кызыл Крест комитетинин демилгелеринен баштап, Нюрнберг жана Токио трибуналдарын улантып, Эл аралык кылмыш сотунун (ЭКС) ишмердүүлүгүн талдоо менен аяктаган эл аралык кылмыш юрисдикциясынын калыптанышынын жана институтташтырылышынын негизги этаптарын камтыйт. Эл аралык Аскердик Трибуналдын Уставынын укуктук мазмунуна, жеке жоопкерчилик принцибин бекемдеген укуктук прецеденттерге жана бул чечимдердин кийинки эл аралык жөнгө салууга тийгизген таасирине өзгөчө көңүл бурулат. Универсалдуу юрисдикцияны ишке ашыруу көйгөйлөрү, эл аралык сот адилеттигин саясатташтыруу, айыпталуучуларды тартуудагы кыйынчылыктар жана соттук практикадагы аймактык дисбаланс кеңири каралат. Сындарга карабастан, эл аралык трибуналдар жана ЭКК эл аралык жазык сот адилеттиги системасын калыптандырууда маанилүү роль ойноп, улуттук мыйзамдардын өнүгүшүнө дем берип, оор эл аралык кылмыштар үчүн жазанын сөзсүз болушу жөнүндө глобалдык дискурсту бекемдегени белгиленген. Авторлор эл аралык деңгээлде эффективдүү сот адилеттигин камсыз кылуу үчүн эл аралык жана улуттук укуктук механизмдерди мындан ары институционалдык чыңдоо жана шайкеш келтирүү зарылдыгын негиздешет.

эл аралык жазык сот адилеттиги; Нюрнберг трибуналы; Эл аралык кылмыш соту; геноцид; адамзатка каршы кылмыштар; эл аралык гуманитардык укук; универсалдуу юрисдикция; ad hoc трибуналдар; толуктоо; юридикалык жоопкерчилик

The article is devoted to the evolution of international criminal justice from temporary tribunals established in the aftermath of World War II to modern institutional forms, including the International Criminal Court (ICC). The study covers key stages in the formation and institutionalization of international criminal jurisdiction, beginning with the initiatives of the International Committee of the Red Cross in the 19th century, continuing through the Nuremberg and Tokyo Tribunals, and concluding with an analysis of the ICC's activities. Particular attention is given to the legal content of the Charter of the International Military Tribunal, the legal precedents that enshrined the principle of individual criminal responsibility, and the impact of these decisions on subsequent international legal regulation. The article thoroughly examines the challenges of implementing universal jurisdiction, the politicization of international justice, difficulties in apprehending accused persons, and regional disproportionality in judicial practice. It is noted that, despite criticism, international tribunals and the ICC have played a significant role in shaping the system of international criminal justice, stimulating the development of national legislation, and strengthening the global discourse on the inevitability of punishment for the most serious international crimes. The author substantiates the need for further institutional consolidation and harmonization of international and national legal mechanisms to ensure effective justice at the international level.

International criminal justice; Nuremberg Tribunal; International Criminal Court; genocide; crimes against humanity; international humanitarian law; universal jurisdiction; ad hoc tribunals; complementarity; legal responsibility