Кыдыралиева Диана Мустафаевна – ст. преподаватель кафедры теории и практики английского языка и межкультурной коммуникации гуманитарного факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-776 543354, e-mail: dk2206@mail.ru
ЭКСПРЕССИВНАЯ ЭКВИВАЛЕНТНОСТЬ ПРИ ПЕРЕДАЧЕ ФРАЗЕОЛОГИЗМОВ С РУССКОГО ЯЗЫКА НА КЫРГЫЗСКИЙ И АНГЛИЙСКИЙ ЯЗЫКИ (ПО ПОВЕСТИ «ТОПОЛЁК МОЙ В КРАСНОЙ КОСЫНКЕ» Ч.Т. АЙТМАТОВА)
Анализируются достижения экспрессивной эквивалентности при передаче значений фразеологизмов в художественном тексте. Проводятся сравнительно-сопоставительный и переводческий анализы исходного текста на русском языке и переводных текстов на кыргызский и английский языки по произведению Ч.Т. Айтматова «Тополёк мой в красной косынке». Рассматривается категория экспрессивности как категория языка, отражающая способность речевых средств передавать субъективные эмоции и индивидуальный стиль автора. Особое внимание в исследовании уделено анализу переводческих решений, выявляющих особенности сохранения эмоциональной окраски, образности и культурно-национальной специфики фразеологических единиц. Результаты исследования обширного эмпирического материала показывают, что экспрессивная эквивалентность в художественном тексте зависит от соотнесённости образов и ассоциативных рядов в исходном и переводном языке.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:экспрессивная эквивалентность; экспрессивность; фразеологическая единица; художественный текст; перевод; образность
ОРУС ТИЛИНЕН КЫРГЫЗ ЖАНА АНГЛИС ТИЛДЕРИНЕ ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫК БИРДИКТЕРДИН КОТОРУУДАГЫ ЭКСПРЕССИВДҮҮ ЭКВИВАЛЕНТТҮҮЛҮК (Ч.Т. АЙТМАТОВДУН «КЫЗЫЛ ЖООЛУК ЖАЛЖАЛЫМ» АҢГЕМЕСИНИН НЕГИЗИНДЕ)
Макала көркөм тексттеги фразеологиялык бирдиктердин маанилерин которууда экспрессивдүү эквиваленттүүлүккө жетишүүнү талдоого арналган. Ч.Т. Айтматовдун «Кызыл жоолук жалжалым» эмгегинин негизинде орус тилиндеги түп нуска текстке жана кыргыз жана англис тилдерине которулган тексттерге салыштырма-контрастивдүү жана котормо анализи аткарылат. Макалада сөз каражаттарынын субъективдүү эмоцияларды жана автордун индивидуалдык стилин берүү жөндөмүн чагылдырган тил категориясы катары экспрессивдүүлүк категориясына өзгөчө көңүл бурулган. Изилдөөдө фразеологиялык бирдиктердин эмоционалдык боёгун, образдуулугун жана маданий-улуттук өзгөчөлүгүн сактоонун өзгөчөлүктөрүн ачып берген котормо чечимдерин талдоого өзгөчө көңүл бурулат. Кеңири эмпирикалык материалды изилдөөнүн жыйынтыктары көрсөткөндөй, көркөм тексттеги экспрессивдүү эквиваленттүүлүк түп нуска жана котормо тилдеги образдардын жана ассоциативдик катарлардын өз ара байланышынан көз каранды.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:экспрессивдүү эквиваленттүүлүк; экспрессивдүүлүк; фразеологиялык бирдик; көркөм адабият; котормо; образдуулук
EXPRESSIVE EQUIVALENCE IN TRANSLATING PHRASEOLOGICAL UNITS FROM RUSSIAN INTO KYRGYZ AND ENGLISH (BASED ON THE STORY “ TO HAVE AND TO LOSE” BY CH. T. AITMATOV)
The article is devoted to the analysis of achieving expressive equivalence in conveying the meanings of phraseological units in a fiction text. The author carries out the comparative-contrastive and translation analysis of the original text in Russian and the translated texts into Kyrgyz and English of Ch.T. Aitmatov’s story “To have and to lose”. The article pays special attention to the category of expressiveness as the category of language reflecting the ability of speech means to convey subjective emotions and the individual style of the author. The research pays particular attention to the analysis of translation methods that reveal the features of preserving the emotional coloring, imagery and cultural and national specificity of phraseological units. The results of the study of extensive empirical material show that expressive equivalence in a literary text depends on the correlation of images and associative series in the source language and the target language.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:expressive equivalence; expressiveness; phraseological unit; artistic text; translation; imagery