Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Изучаются история и динамика изменения этнической структуры Южного Казахстана. Национальный состав региона во все периоды истории заметно отличался от структуры населения других территорий страны. При этом имеются отличия и в областной этноструктуре, что связано с их историей и культурой, ходом миграционных процессов. Тем не менее национальный состав всех областей имеет и общие характеристики. В первую очередь это касается полиэтничности структуры населения, имеющей исторически обусловленный характер. Показано, что с образованием независимого государства произошли серьёзные изменения национального состава в регионе, что связано со значительной эмиграцией русско-славянских этносов и притоком репатриантов-казахов и других тюркоязычных этносов. История изменений в этнической структуре населения Южного Казахстана имеет высокую актуальность в связи с задачами формирования национальной и гражданской идентичности, базовым вектором которой должна стать общенациональная патриотическая идея «Мәңгілік Ел». Сохранение многонациональности народа Республики Казахстан является главным условием успешного развития страны. Доказано, что в перспективе, сохраняя полиэтничность, состав населения региона и его областей будет в связи с исторической традицией развиваться в направлении увеличения численности казахов, узбеков и других тюркских народов.

историческая обусловленность; исторический период; этническая структура; полиэтничность; эмиграция; иммиграция; репатриация; концентрация этносов; русско-славянские этносы; тюркоязычные этносы

Бул макалада Түштүк Казакстандын этникалык түзүлүшүндөгү өзгөрүүлөрдүн тарыхы жана динамикасы изилденет. Тарыхтын бардык мезгилдеринде аймактын улуттук курамы өлкөнүн башка аймактарынын калкынын структурасынан байкаларлык айырмаланган. Мында облустук этноструктурада да айырмачылыктар бар, бул алардын тарыхы жана маданияты, миграциялык процесстердин жүрүшү менен байланыштуу. Ошого карабастан, бардык облустардын улуттук курамы жалпы мүнөздөмөлөргө ээ. Бул биринчи кезекте тарыхый жактан шартталган мүнөзгө ээ болгон калктын түзүмүнүн көп улуттуулугуна тиешелүү. Бул орус-славян этносторунун олуттуу эмиграциясы жана кайтып келген казак жана башка түрк тилдүү этностордун куймасы менен байланышкан, көз карандысыз мамлекеттин түзүлүшү менен региондогу улуттук курамда олуттуу өзгөрүүлөр болгону көрсөтүлгөн. Түштүк Казакстан калкынын этникалык түзүлүшүндөгү өзгөрүүлөрдүн тарыхы улуттук жана жарандык иденттүүлүктү калыптандыруу милдеттерине байланыштуу жогорку актуалдуулукка ээ, анын базалык вектору «Түбөлүк мамлекет» деген жалпы улуттук патриоттук идея болушу керек. Казакстан Республикасынын элинин көп улуттуу болушу өлкөнү ийгиликтүү өнүктүрүүнүн башкы шарты болуп саналат. Келечекте көп улуттуу болуу менен региондун жана анын облустарынын калкынын курамы тарыхый салтка байланыштуу казактардын, өзбектердин жана башка түрк элдеринин санын көбөйтүү багытында өнүгө тургандыгы далилденген.

тарыхый кондиция; тарыхый мезгил; этникалык түзүлүш; көп улуттуу; эмиграция; иммиграция; репатриация; этникалык топтордун топтолушу; орус-славян этникалык топтору; түрк тилдүү этникалык топтор

The article is devoted to the study of the dynamics of change in the ethnic structure of South Kazakhstan. The ethnic composition of the region differs markedly from other territories of the country. At the same time, there are differences in the regional ethnostructure, which is associated with their history and culture, the course of migration processes. However, the ethnic composition of all regions has common characteristics. First of all, this concerns the multiethnic structure of the population. It is shown that with the formation of an independent state, there were serious changes in the national composition in the region, which is associated with the significant emigration of Russian-Slavic ethnic groups and the influx of repatriates, Kazakhs and other Turkic-speaking ethnic groups. The article studies the dynamics of changes in the ethnic structure of the population of South Kazakhstan. This issue is highly relevant in connection with the tasks of forming national and civic identity. the basic vector of which should be the national patriotic idea “Mangilik El”. The preservation of the multinationality of the people of the Republic of Kazakhstan is the main condition for the successful development of the country. It is proved that in the long term, while maintaining polyethnicity, the composition of the population of the region and its regions will develop in the direction of increasing the number of Kazakhs, Uzbeks and other Turkic peoples.

historical background; historical period; ethnic structure; polyethnicity; emigration; immigration; repatriation; concentration of ethnic groups; Russian-Slavic ethnic groups; Turkic-speaking ethnic groups