Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Для оценки техногенной нагрузки на почвы города Бишкека было проведено сравнительное фитотестирование методом проращивания семян белой горчицы (Sinapis alba) на почвенных образцах, отобранных в районе ТЭЦ на разном расстоянии от автотрассы (50, 100 и 500 м). Оценка проводилась двумя способами – элюатным (на водной вытяжке) и аппликатным (на почвенном субстрате). Установлено, что аппликатный метод более чувствителен к совокупному загрязнению, включая малорастворимые токсиканты, и выявляет более выраженный фитотоксический эффект (до 40,14 %). Элюатный метод отражал слабые биологические отклики, демонстрируя фитотоксичность не выше 11,28 %. Полученные результаты подчеркивают необходимость применения методов биотестирования для объективной оценки экологического состояния урбанизированных почв.

фитотестирование; урбанизированные почвы; аппликатный метод; элюатный метод; фитотоксичность; белая горчица

Бишкек шаарынын топурагына техногендик жүктү баалоо үчүн ЖЭБ районунда автотрассадан ар кандай аралыкта (50, 100 жана 500 м) алынган топурак үлгүлөрүндө ак кычынын (сол) үрөнүн өстүрүү ыкмасы менен салыштырма фитотестирлөө жүргүзүлгөн. Баалоо эки жол менен жүргүзүлдү – элюаттык (топурактын суу экстрактысы менен) жана аппликаттык (топурактын субстратынын өзүндө). Изилдөөнүн жыйынтыгында аппликаттык ыкма биргелешкен, анын ичинде аз эрүүчү токсиканттар менен булганууну аныктоодо көбүрөөк сезимтал экени жана фитотоксикалык таасирдин (40,14 %ке чейин) ачык байкалганы аныкталды. Элюаттык ыкма биологиялык жоопторду азыраак көрсөткөн - фитотоксикалуулук 11,28 %тен ашкан жок. Алынган натыйжалар урбанизацияланган топурактардын экологиялык абалын объективдүү баалоодо фитотестирлөө ыкмаларын колдонуу зарылдыгын баса белгилейт.

фитотестирлөө; урбанизацияланган топурак; аппликация ыкмасы; элюат ыкмасы; фитотоксикалык; ак кычы

To assess the technogenic impact on the soils of Bishkek city, a comparative phytotest was conducted using germination of white mustard seeds (Sinapis alba) on soil samples taken at different distances (50, 100, and 500 m) from a highway near the CHP area. The assessment was carried out using two approaches – eluate-based (on water extracts) and applicate-based (on soil substrate). It was found that the applicate method is more sensitive to total contamination, including poorly soluble toxicants, and reveals a more pronounced phytotoxic effect (up to 40.14%). The eluate method showed weaker biological responses, with phytotoxicity not exceeding 11.28%. The results emphasize the need to apply biotesting methods for an objective evaluation of the ecological state of urban soils.

phytotesting; urban soils; applicate method; eluate method; phytotoxicity; white mustard